فیزیکدانان شهر بن آنچه را که مدتها غیر ممکن تصور میشد، انجام دادند: آنان ذرههای نور را تلفیق کرده و یک قطره تولید کردند. احتمال بدین ترتیب میتوان منابع نور جدیدی را تولید کرد.
مارتین وایتس، پروفسور فیزیک دانشگاه بن به همراه تیمش موفق شد اعضاء صنف خویش را متعجب سازد: وی ذرههای نور، به اصطلاح پروتونها، را به شکل یک گلوله متراکم و در یک به اصطلاح قطره تلفیق کرده است.
وی برای کشف این حالت ماده در سال 2001 یک جایزه نوبل تعلق گرفت. فیزیکدانان موفق شده بودند اتمهای گازی را چنان سرد و متراکم کنند که فردیت خود را رها کرده و مانند یک اتم بزرگ منفرد رفتار کنند.
فیزیکدانان فکر میکردند در اصل این کار با ذرههای نور نیز امکان پذیر است، زیرا آنها ویژگی تعیین کننده اتمها برای یک تلفیق کامل را دارا بودند: فوتون ها به عنوان ذرات اتمی با دوران کامل به اندازه کافی زودجوش هستند تا فردیت خود را رها کنند. البته فوتونها را نمیتوان سرد کرد. برای این کار باید آنها را متوقف ساخت و کسی که چنین چیزی را امتحان کند، آنها را از بین میبرد. ذرههای نور فقط در سرعت نور میتوانند وجود داشته باشند.
فیزیکدانان شهر بن آلمان نیاز به یک ترفند داشتند. آنان یک اتاقک کوچک آینه دار ساختند که آن را با یک ماده رنگی طبیعی پر کردند. به کمک یک لیزر به این ماده نور تاباندند، طوری که ماده رنگی فوتون های زرد، سبز تا آبی را گسیل کرد.
یک زمینه رنگی خاص، یک نوع رنگ زرد طلایی، توانست به بهترین وجه در هندسه ویژه اتاقک گسترش یابد. تمامی ذرههای نور با انرژی بالاتر (یعنی نور سبز و آبی) پس از برخورد با آینهها و ماده رنگی مجبور شدند بخشهای حاشیهای را برگزینند.
طبق قوانین فیزیک کوانتوم این گزینش میانی (در وسط اتاقک) شبیه نوعی سرد کردن است، اگرچه کل دستگاه در دمای اتاق میماند. بدین ترتیب فوتونهای «سرد شده» در وسط دستگاه گرد هم میآیند.
آنها تقریباً بی هیچ مزاحتمی این سو و آن سو حرکت میکردند و وقتی تعدادشان به حدود 63 هزار رسید، وضعیت تغییر کرد. ذرههای نور پیوستگی را که به آن امید میرفت، ایجاد کردند. روی یک عکس اتاقک نقطه زرد متراکمی در یک هاله سبزرنگ تشکیل شد. در آن نقطه فوتونها فردیت خود را از دست داده بودند. به علاوه، نور زرد متمرکز شده مثل یک لیزر خالص و پیوسته بود.
از این رو فیزیکدانان به سرپرستی مارتین وایتس امیدوارند که بر اساس اصل آزمایش شان بتوانند منابع نوری را برای اشعههای با طول موج کوتاه تولید کنند، کاری که تا کنون لیزرها فقط با هزینه گزاف انجام میدهند.